IDEE   NOWEGO   SPOŁECZEŃSTWA

Kim jesteśmy, dokąd idziemy (1)

            Jesteśmy jedynym na tej planecie gatunkiem istot inteligentnych tzn. zdolnych do abstrakcyjnego myślenia i posługujących się językiem odzwierciedlającym świat w naszym umyśle. Dlatego pojmujemy, czym jest życie i śmierć, wieczność, dobro i zło. Dlatego człowiek nie tylko przystosowywał się do biosfery lecz przekształcał ją, budując cywilizację.

            Jako dziecko wyobrażałem sobie, że można osiągnąć na stałe taki poziom rozwoju, gdzie wszyscy będą szczęśliwi. Dziecinna iluzja. Takiego stanu nie należy oczekiwać, ponieważ istota ludzka jest w trakcie ewolucji: oddalamy się od stada małp, a zbliżamy do Absolutu, do Boga. Dzięki odkryciu energii próżni kwantowej zrozumieliśmy, że materia nie jest pierwotnym tworzywem ewoluującego wszechświata. Cywilizacja jako narzędzie tej ewolucji jest wytworem naszej świadomości a jednocześnie wspomaga jej ewolucję. Nie tylko wiedza naukowa, lecz także wrażliwość moralna i estetyczna ludzi wciąż rośnie; wyrazem czego jest rozwój „wartości ludzkich” oraz „ekologicznych” w stopniu nieznanym dotychczasowej historii.

            O osiągniętym poziomie cywilizacji decyduje dostępność energii. Dysponując tylko siłą własnych mięśni człowiek musiał się obawiać średniej wielkości zwierzęcia, jednakże wyrób narzędzi i zbiorowe polowania dały człowiekowi przewagę nad światem zwierzęcym. Gdy dzięki narzędziom i uprawie roli człowiek mógł wyżywić nie tylko samego siebie, rozpoczęła się era niewolnictwa i despotycznych imperiów. Znacznie później wynalezienie maszyn i zastosowanie ich w przemyśle oraz do wojowania dało cywilizacji potęgę, jakiej nie mogły osiągnąć cywilizacje rolnicze starożytności i średniowiecza.

            Nasza galaktyka liczy 100-300 miliardów gwiazd, posiadających z reguły własne systemy planetarne; astrofizycy twierdzą, że na 4% istniejącej olbrzymiej ilości planet może rozwijać się życie biologiczne, mogą powstawać cywilizacje o różnym stopniu zaawansowania. W literaturze naukowej przyjmuje się klasyfikację cywilizacji jako zjawiska kosmicznego według rosyjskiego astronoma, Mikołaja Kardaszewa:

1. cywilizacja pierwszego poziomu, którą można nazwać planetarną, eksploatuje energię planety. Steruje pogodą, opanowuje własny system planetarny,  eksploatując energie rzędu 4x10¹² Wat.
2. Cywilizacja drugiego poziomu, którą można nazwać cywilizacją słoneczną eksploatuje bezpośrednio energię swojej gwiazdy (słońca). Kolonizuje lokalny system gwiezdny dysponując energią wielkości 10²⁰  Wat.
3. Cywilizacja trzeciego poziomu wykorzystuje energię miliardów gwiazd swojej galaktyki, poziom dostępnej energii 10³⁷ Wat. Panuje nad całą galaktyką, może manipulować czasoprzestrzenią np. odbywać podróże w czasie.

Jesteśmy więc dopiero na progu cywilizacji planetarnej, ale czy go przekroczymy? Jak pisze amerykański astrofizyk Michio Kaku w książce Hiperprzestrzeń (wyd. Prószyński i ska 1996) „ponieważ energia reakcji chemicznych mierzona jest w elektronowoltach a energię syntezy i rozpadu jądrowego mierzy się w milionach elektronowoltów, zwiększyliśmy dostepną nam energię milion razy”(151).

      Jednakże nasza struktura myślowa i struktura społeczna pozostają w tyle; jesteśmy światem skłóconych małych społeczności, krótkowzrocznych i pełnych wzajemnych uprzedzeń, a bombę nuklearną posiada już ok. 20 państw. Michio Kaku mówi, że pierwsza połowa trzeciego tysiąclecia będzie najniebezpieczniejszym okresem historii człowieka; czy nasz ludzki rozum zapanuje nad zwierzęcymi instynktami? Kaku pisze dalej: „Z żalem należy oczekiwać, że jeżeli przeżyjemy wystarczająco długo aby dotrzeć do najbliższych gwiazd, możemy zobaczyć popioły licznych martwych cywilizacji, które rozwiązały narodowe waśnie, osobiste urazy i uprzedzenia rasowe za pomoca bomby atomowej...stojące przed naszą cywilizacją wyzwanie wymaga stworzenia nowego porządku moralnego i politycznego”(s. 368)

      Niestety, zagłada nuklearna nie jest jedynym zagrożeniem globalnym które wisi nad nami.

góra dokumentu

Ostatnia modyfikacja: 05 października 2002